de CookIt

De “CookIt”

Deze koker is ontworpen voor de armen in de derde wereld. Met karton, lijm, en aluminiumfolie kan iedereen deze opvouwbare koker namaken.
Een zwart(gemaakt)e pan, in een plastic braadzak (of een andere broeikas; zoals glazen schalen), wordt in het midden gezet. De pan absorbeert het gereflecteerde zonlicht, en zet dit om in warmte. De 'broeikas' zorgt dat de warmte vastgehouden wordt.

Hoewel bij goede omstandigheden, ca.120*C bereikt kan worden, blijft de temperatuur vaak onder het kookpunt. Daardoor neemt het gaar worden van voedsel vaak meer tijd dan we gewend zijn. Maar, volgens  de 'slow-cooking' filosofie, is dat niet erg. Integendeel: door de lage temperaturen blijven vitaminen, en andere voedingsstoffen, beter behouden.

Misschien lijken futuristische schotel-kokers beter dan de simpele CookIt. Inderdaad kunnen schotels sneller eten opwarmen, of water tot koken brengen. Ze kunnen hogere temperaturen bereiken, zodat je kunt bakken of frituren op zonlicht.
Daar staat tegen over, dat ze stilvallen als de zon verdwijnt; en de temperatuur moeilijk is te regelen. Bovendien moeten schotels elk kwartier bijgesteld worden (naar de zon gericht).
De CookIt hoeft maar een paar keer per dag gericht te worden. Door het broeikas-effect daalt de temperatuur van het eten nauwelijks, als de zon even minder wordt. En, als na een tijdje de temp wel wat daalt, blijft het eten toch doorgaren. Langzamer dan in volle zon, maar je hoeft er verder niet naar om te kijken.
Bakken of frituren met een CookIt zit er niet in; maar langzaam garen of sudderen met een grote schotel kun je ook vergeten. Schotels en CookIts (en andere typen solar kokers) hebben elk hun eigen functie in de solar keuken; en vullen elkaar zelfs heel goed aan. Ook al is een CookIt veel simpeler / goedkoper dan een paraboolschotel; hij is zeker niet minderwaardig. Voor veel doeleinden is de cookit zelfs beter te gebruiken. Ook in Nederland.


CookIt, CO2, de derde wereld en wij

De CookIt wordt in de derde wereld door ontwikkelingswerk verspreid, zodat ze lokaal geproduceerd kunnen worden, met lokaal beschikbare materialen. De VN verspreidt kant en klare CookIts in vluchtelingenkampen, zoals in Darfur.

In zonnige landen wordt veel op inefficiente, ongezonde houtvuurtjes gekookt. Op veel plaatsen is brandhout zo schaars geworden, dat het meer (geld of moeite) kost, dan het eten wat er mee wordt gekookt. De CookIt kan dan substantiele verbetering van levensomstandigheden brengen, ook (of juist) voor de  armste mensen.
Verder is in de derde wereld schoon drinkwater vaak schaars. Met simpele technologie zoals de CookIt kan water gepasteuriseerd, gekookt en gedestilleerd worden; zodat zelfs zeewater drinkbaar is te maken voor ieder budget.

Toch zijn de goed bedoelde projecten om de CookIt in de 3e wereld te introduceren niet altijd succesvol. De lokale eet- en kookgebruiken sluiten niet altijd aan op de mogelijkheden van de CookIt. Of, men wil niet dat het hele dorp ziet, dat men zich geen brandhout kan permitteren. Maar, een andere reden dat de CookIts soms snel na een project weer in onbruik raakten, bleek te zijn, dat men de kooktechniek niet serieus neemt, omdat die in het rijke westen niet populair is...

Terwijl er voldoende mooie dagen zijn, dat de CookIt ook in Nederland prima werkt; is dat nauwelijks bekend. Een kant en klare CookIt is hier nauwelijks te koop. Zelfs niet bij de verschillende initiatieven die er bestaan vanuit nederland, die de CookIt in de derde wereld verspreiden. Ook daar wordt gedacht, dat het niets is voor gebruik in Nederland. Maar, u kunt wel uw CO2-voetafdruk gecertificeerd 'compenseren' door zo'n initiatief financieel te steunen.
In feite betaalt de eerste wereld dan geld aan de derde wereld, om over te stappen op solar koken; zodat de eerste wereld op oude voet kan doorgaan met CO2 uitstoten, en dat nog klimaatneutraal mag noemen ook. Vervolgens worden de gefinancierde CookIts alleen nog gebruikt om brandhout aan te maken, zodra de doelgroep zich dat weer  kan permitteren.

De eerste wereld kan beter beginnen met haar eigen CO2-uitstoot te verminderen. Bijvoorbeeld, door zelf meer CookIts te gebruiken. Misschien is de CO2 vermindering daardoor evenmin relevant; maar de compensatie is tenminste echt.

 Al is het maar om het goede voorbeeld te geven, of om solidariteit te tonen: knutsel zelf een CookIt, en ervaar hoe lekker de nederlandse zon je eten kan koken..

Of een ander model solar koker. De CookIt is een succesvol oer-ontwerp, waarop inmiddels allerlei varianten en verbeteringen zijn bedacht.
Zie voor allerlei gratis bouwplannen van de CookIt en andere ontwerpen: http://solarcooking.org/plans/default.htm?redirect=no en http://solarcooking.wikia.com/wiki/Category:Solar_cooker_plans